Natuurlijk bermbeheer in Gouda

In de jaren ’80 begon André als stedelijk ecoloog bij de gemeente Gouda. André vertelt: “We zijn gestart op het Heempad langs de Bloemendaalseweg met een proeftuin. Het uitgangspunt van de proeftuin was om de verschillende mogelijkheden van natuurlijk beheer te laten zien. Met mijn werk probeer ik op allerlei manieren van natuurlijk beheer te zorgen voor zoveel mogelijk biodiversiteit.”

Als stedelijk ecoloog werkt André op de afdeling Beheer Openbare Ruimte (BOR). Deze afdeling gaat over de openbare ruimte, dus over plantsoenen, waterwegen, verkeer en wegen. André: “Op het moment dat er een ophoging of verandering in de openbare ruimte plaatsvindt, kijk ik of er in dat gebied beschermde planten en dieren aanwezig zijn. Hier geef ik dan een advies over.”

André geeft als stedelijk ecoloog advies over onder andere het bermbeheer. Dat ging vroeger op een hele andere manier dan tegenwoordig. André legt uit: “Vroeger werden de bermen erg strak gemaaid, waarbij veel bestrijdingsmiddelen werden gebruikt om bijvoorbeeld beestjes en onkruid weg te houden. Sinds begin jaren tachtig beheren we de bermen op een natuurlijke manier. Dit houdt in dat de bermen twee keer per jaar worden gemaaid en het maaisel wordt weggehaald. Als bermen in evenwicht zijn, krijgen verschillende planten de kans om in een berm te groeien. Daar hebben veel insecten en andere dieren voordeel van. Nu zijn de bermen in de stad allemaal bloemrijke linten. Dat verhoogt de biodiversiteit: er komen meer insecten en vlinders op af en je krijgt er zeldzame planten voor terug." De bermen staan dankzij de inzet van André allemaal met elkaar in verbinding, ook met grote natuurgebieden in en rondom de stad.

Bermbeheer bestaat ook uit het onderzoeken van de planten. André: “Er zitten een aantal beschermde soorten tussen, waarbij we te maken hebben met de natuurbeschermingswet. In de periode van bloei mogen deze niet gemaaid worden. Dat zijn vooral wilde orchideeën. In Gouda komen hiervan zeven verschillende soorten voor. Voor deze planten zorg ik voor speciaal bermbeheer. Dat betekent dat er om de beschermde soorten heen gemaaid wordt. Wanneer de orchideeën uitgebloeid zijn, worden ze bij de tweede maaironde alsnog gemaaid.”

Als stedelijk ecoloog adviseert André in de wijze van natuurlijk bermbeheer. Hij legt uit: “Natuurlijk bermbeheer bestaat uit twee keer per jaar maaien en het weghalen van het maaisel. Hiervan maken we compost. Maar wanneer ga je maaien en waar moet je dan op letten? Je moet rekening houden met dingen zoals het weer, de bloei en veiligheid. Eerst wacht je op de voorjaarsplanten, dan start de eerste maaironde. Na de eerste maaironde krijgen de zomerplanten de ruimte om tot bloei te komen. In september is dan de tweede maaironde. Tegelijkertijd is veiligheid ook een belangrijk punt: bij verkeerskruisingen moet het zicht goed zijn, waardoor de berm op bepaalde plekken niet te hoog mag zijn.”

De gemeente Gouda heeft al vele prijzen gewonnen met hun groenbeleid, zoals de Gemeentelijke Natuurprijs van het ministerie van LNV en de Gouden Kikker voor natuurlijke oevers. André werd zelf in 2020 uitgeroepen tot Bovenste Beste Bermbeheerder van Nederland. En daar is in 2023 dus de Meest Bijvriendelijke Gemeente bijgekomen.

“Ecologisch groenbeheer is niet alleen goed voor planten en dieren, maar ook voor onszelf.”, aldus André. “Als je in een natuurlijke omgeving loopt, dan geeft dat rust. Je wordt gelukkiger in een groenstrook.”

Volg André via Twitter op @ecolooggouda en blijf op de hoogte.